Jak zachęcić dziecko do mówienia?

Jak zachęcić dziecko do mówienia

Kiedy maluch wyrasta już z wieku wczesnoniemowlęcego zaczynamy się zastanawiać, kiedy w końcu wypowie pierwsze słowa. I jakie one będą. Czy będzie to wyczekane "mama"? A może na pierwszy rzut pójdzie "tata"? Pewne jest to, że słowa na które tak czekacie już za jakiś czas będą Wam spędzać sen z powiek, kiedy to milionowy raz danego dnia usłyszycie "maaaamaaaaa" :D 

Jednak, aby to nastąpiło, musimy wspierać naszego malucha w nauce mówienia. I sprawiać, by mowa ta rozwijała się w dobry, skoordynowany sposób. 

Zachętą do mówienia będzie na pewno... przykład z góry. Jeśli chcemy żeby dziecko mówiło, mówmy do niego. Już od urodzenia możemy do dziecka rozmawiać. Kiedy zmieniamy pieluszkę - mówmy o tym, co robimy, opisujmy to. Podobnie przy okazji kąpieli czy innych, codziennych i rutynowych czynności. Nie tylko oswajamy malucha z językiem, ale też tworzymy więź. Bo słowa tę więź umacniają. Nazywajmy więc czynności, przedmioty w otoczeniu malucha. Niech to w nas ma pierwszego nauczyciela. 

Warto też dziecku czytać. Dużo i często. Świetnie tu sprawdzą się wiersze i teksty o zachowanej, powtarzającej się melodyce.

Jak dziecko już zacznie mówić i będzie popełniać błędy nie krzyczmy na nie, ale poprawiajmy konsekwentnie te słowa, które wypowiada źle. Wszystko po to, by nie utrwalać złych wzorców, tylko przekazywać te dobre.  

Tutaj przystańmy na chwilę i zastanówmy się jak powinien przebiegać rozwój mowy u dziecka. Na początku warto napomknąć, że jest to proces indywidualny, ale zarazem występujące tu elementy są tożsame dla wszystkich dzieci. Jak podaje Wikipedia, rozwój mowy to nic innego, jak proces polegający na stopniowym wykształceniu umiejętności mowy u dziecka. Można go podzielić na 4 okresy.

Pierwszym z nich jest okres melodii, który przypada na pierwszy rok życia. Jednymi z pierwszych dźwięków, które noworodek potrafi wydać jeszcze przed 3 tygodniem życia jest krzyk. Pojawia się on głównie, gdy coś się dziecku nie podoba. Maluch potrafi wydawać także dźwięki gulgotania. Przed ukończeniem 6 miesięcy niemowlę powinno potrafić wydawać dźwięki gardłowe oraz przypominające samogłoski. W tym wieku zaczyna także gaworzyć. W tym okresie ważne jest mówienie do dziecka, gdyż rozpoznaje ono intonację głosu, uczy się w ten sposób dźwięków i wyrazów.
Drugi jest okres wyrazu (drugi rok życia) kiedy to dziecko zaczyna wymawiać pojedyncze wyrazy, a potem takie, które pełnią funkcje zdań. Najpierw pojawiają się rzeczowniki, potem czasowniki, a następnie przymiotniki. Później dziecko zaczyna składać wyrazy w zdania, które z czasem stają się coraz bardziej złożone.
Trzeci jest okres zdania (trzeci rok życia). Mowa trzyletniego dziecka jest już dosyć rozwinięta, dziecko ma zasób słów liczący nawet półtora tysiąca elementów, które są dla niego zrozumiałe. Zdania trzylatka liczą już kilka wyrazów, pojawiają się zdania pytające i przeczące. I w końcu - za Wikipedią - mamy czwarty okres - czyli okres swoistej mowy dziecięcej (4-6 rok życia). Tutaj zdania są bardziej skomplikowane, pojawiają się charakterystyczne dla tego okresu neologizmy dziecięce. Mowa w ty czasie powinna być już całkiem dobrze zrozumiała.

Jak wspierać mowę dziecka

Wiecie, że wspieranie mowy dziecka można rozpocząć już od urodzenia. I to nie czym innym, tylko... karmieniem piersią! Może to zapewnić prawidłowy rozwój narządów artykulacyjnych. Ale nie tylko. Karmienie piersią wspiera też naukę oddychania i połykania. 

Kiedy do dziecka mówimy, róbmy to wyraźnie, powoli i tak, by mogło nas zrozumieć. Wiem, że czasem chce się używać zdrobnień czy spieszczeń - ale powstrzymajcie się. To może wprowadzić złe nawyki, a tego nie chcemy. 

W nauce mówienia może też pomóc... karmienie dzieci metodą BLW! Jedząc kawałki i jedzenie o różnej konsystencji dziecko nie tylko uczy się przeżuwać i gryźć, ale też ćwiczy mięśnie i narządy artykulacyjne, które pomogą sprawnie wymawiać wszystkie dźwięki. 

Warto też dziecka słuchać i być na wyciągnięcie ręki. Towarzyszyć mu w tej drodze do dobrej mowy. 

Książki i pomoce naukowe wspierające rozwój mowy u dzieci

Warto w nauce mowy, ćwiczeniach itd postawić na książki, które mogą nam pomóc. Jedną z najbardziej znanych serii jest ta o Puciu. Zaczynamy od "Pucio uczy się mówić. Zabawy dźwiękonaśladowcze dla najmłodszych" od Wydawnictwa Nasza Księgarnia.

[product id="10979"]

Poznajcie Pucia i jego wesołą rodzinkę! Ten sympatyczny maluch stanie się ulubionym towarzyszem Waszego dziecka w stawianiu pierwszych kroków w nauce mowy! Pierwsza część przygód Pucia przeznaczona jest dla dzieci najmłodszych oraz tych nieco starszych z opóźnionym rozwojem mowy. Koncentruje się przede wszystkim na wyrażeniach dźwiękonaśladowczych i samogłoskach, które są używane już przez roczne dziecko. Celowo prosta w formie i wzbogacona pięknymi ilustracjami, zachęcającymi do nazywania obiektów i powtarzania dźwięków, w naturalny sposób wspiera rozwój mowy dziecka. "Pucio uczy się mówić. Zabawy dźwiękonaśladowcze dla najmłodszych" to czwarta po Wierszykach ćwiczących języki, Z muchą na luzie ćwiczymy buzie oraz Zeszytowym treningu mowy książka z bestsellerowej serii Uczę się: mówić, wymawiać, opowiadać.

Przydatna może być też "Pucio mówi pierwsze słowa". 

[product id="10977"]

Druga część przygód Pucia skoncentrowana jest na pierwszych słowach typowych dla rozwoju mowy dziecka. Ich rozumienia i używania dziecko uczy się już w pierwszym i drugim roku życia. Dwulatek zaczyna łączyć słowa, a zatem posługuje się już prostymi zdaniami. Zabawa z Puciem ma w tej nauce pomagać. Dla starszych dzieci książka będzie doskonałym materiałem do pierwszych prób samodzielnego czytania. Celowo prosta w formie i wzbogacona pięknymi ilustracjami książka w naturalny sposób wspiera rozwój mowy dziecka.

Maluszkom może się też spodobać małą seria Puciów - w któej znajdziemy m.in. takie tytuły jak "Pucio mówi dobranoc" i "Pucio mówi dzień dobry". 

[product id="15676, 15677"]

Pucio ma ochotę na zabawę, ale nadchodzi wieczór i wszyscy układają się do snu. Misia już śpi, więc trzeba być cicho, żeby jej nie obudzić. A co robią inni? Dźwig przez cały dzień nosił ciężary i teraz smacznie chrapie. Drzewo i samochód na parkingu też odpoczywają. Ciocia, która świętowała swoje urodziny, uśmiecha się przez sen. Budka z lodami jest zamknięta, a samolocik Pucia leży spokojnie pod łóżkiem. Ty też zgaś światło i słodko śpij – jutro czeka cię mnóstwo nowych przygód!
Z kolei część na dzień dobry opowiada o tym, jak Pucio i Misia z radością rozpoczynają dzień. Witają się ze słońcem, dostrzeżoną za oknem wiewiórką, a nawet samochodami na ulicy. Potem myją zęby, ubierają się, jedzą śniadanie. Nie zapominają też o nakarmieniu psa i kota. W każdej czynności towarzyszą im mali czytelnicy, ta interaktywna książka zachęca bowiem maluchy do naśladowania ulubionych bohaterów, dzięki czemu poranne obowiązki stają się wspaniałą zabawą.

Fajna jest też seria o Jano i Wito. Zerknijcie na przykład na "Jano i Wito uczą mówić "K". Kamień na pikniku" od Wydawnictwa Mamania. 

[product id="21576"]

Jano i Wito, do tej pory znani z bestsellerowych książek kartonowych dla najmłodszych czytelników, teraz w nowej odsłonie! Chłopcy wybierają się z babcią na piknik. Ale co to? Czy to znajomy magiczny kamień? I co na łące robią krasnoludki? A czy pająki potrafią kopać piłkę? „Kamień na pikniku” to książka, która nie tylko pomoże nieco starszym dzieciom ćwiczyć wymowę głoski „k”, ale i pokaże, jakie talenty są naprawdę ważne w życiu. Książka idealna dla starszych przedszkolaków.

Dla nieco starszych dzieci przyda się książka "Ptaszek śpiewa fiu-fiu-fiu, czyli maluszki naśladują dźwięki" od Wydawnictwa Zielona Sowa. 

[product id="29848"]

Naśladowanie odgłosów to jedne z pierwszych prób porozumiewania się dziecka z otoczeniem i jest ono bardzo ważne w rozwoju jego mowy. Wierszyki z wyrazami dźwiękonaśladowczymi z tej książki można wykorzystać do zabaw stymulujących ogólny rozwój językowy dziecka, ale mogą być jednocześnie ćwiczeniami logopedycznymi dla najmłodszych. Wierszyki zostały ułożone w kolejności alfabetycznej, ze względu na występujący w nich wyraz dźwiękonaśladowczy, co z pewnością ułatwi zarówno rodzicom, jak i terapeutom wyszukanie odpowiedniej rymowanki.

Ciekawe są też "Wierszyki logopedyczne" od Wydawnictwa Natuli.

[product id="24942"]

Melodyjne, proste w formie rymowanki to doskonały sposób na ćwiczenia logopedyczne dla małych i trochę starszych dzieci. Taka nauka jest najfajniejsza – przyjemna zabawa z rodzicem czy specjalistą przynosi wspaniałe efekty dydaktyczne. Zabawne warzywno-owocowe wierszyki wzbogacone pięknymi ilustracjami stwarzają okazję do ćwiczeń głosek, z którymi mogą borykać się dzieci. Bohaterowie tych utworów mają swoje sposoby na wyzwania językowe. Z kapustą i sałatą będziecie ćwiczyć „S”, z Barbarą Rabarbar „R”, z ziemniakiem „Ź”, a to jeszcze nie wszyscy! Wierszyki logopedyczne mogą być waszym nieocenionym narzędziem do zabawy i uczenia się.

Starszakom do gustu może przypaść "Zeszytowy trening mowy, czyli ćwiczenia logopedyczne dla dzieci" od Wydawnictwa Nasza Księgarnia.

[product id="17985"]

Ćwiczenie trudnych głosek, sprawdzenie, czy wymowa dziecka rozwija się poprawnie, dobra, pożyteczna zabawa – to główne, ale nie jedyne cele tej książki. Jest ona skierowana do rodziców, logopedów, pedagogów i nauczycieli pracujących z dziećmi. Na 64 stronach zebrano wiele wesołych ćwiczeń, podzielonych według wieku dziecka i stopnia trudności. Dotyczą one głosek, które w rozwoju wymowy sprawiają najwięcej kłopotu (m.in.: k, g, l, ś, ź, ć, dź, s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż, r). Wykonując zawarte na kartach książki zadania, dzieci pracują nad poprawną artykulacją, a rodzice mają okazję do wspólnej zabawy, dzięki której dowiedzą się, czy rozwój wymowy malucha przebiega poprawnie, czy może należy zasięgnąć porady logopedy. Proponowane zadania zachęcają również do ćwiczenia sprawności grafomotorycznej i słuchu fonemowego oraz rozwijania wyobraźni twórczej dzieci.

"Zeszytowy trening mowy" jest kontynuacją "Wierszyków ćwiczących języki". Fani "Wierszyków" znajdą tu dodatkowe zadania do wspólnej zabawy. Z książki mogą jednak korzystać także ci, którzy "Wierszyków" nie znają. 

Dla dorosłych przyda się z kolei książka "Kiedy zacznie mówić. Poradnik logopedyczny dla rodziców dzieci 0-3" Anny Skiby od Wydawnictwa Mamania. 

[product id="33395"]

Książka z serii "Mamania pierwszy kontakt", która powinna znaleźć się na półce każdego rodzica. Ten praktyczny poradnik pomaga wesprzeć dziecko w prawidłowym rozwoju mowy, zwracając uwagę na to, jak dobrze je do tego przygotować i jak postępować, kiedy dziecko już zacznie mówić:

• jaki wpływ na rozwój mowy ma rozszerzanie diety?
• co wspólnego z rozwojem mowy ma czyszczenie uszu dziecka i ssanie smoczka?
• jak powinna wyglądać komunikacja z niemowlęciem i małym dzieckiem?
• co robić ze skróconym wędzidełkiem języka i problemami ze ssaniem?
• kiedy przyda się wsparcie specjalisty?

Książka zawiera również przykłady zabaw skutecznie pomagających rozwijać mowę i cieszyć się komunikacją z dzieckiem. Znajdziecie w niej wiele kodów QR kierujących do nagrań i zdjęć nieopublikowanych w książce! Autorka, Anna Skiba to  mama, neurologopeda, autorka poradników dla rodziców i książek dla dzieci. Specjalizuje się we wczesnej interwencji logopedycznej, od wielu lat zajmuje się diagnozą i terapią logopedyczną oraz neurologopedyczną dzieci z wadami wymowy oraz zaburzeniami komunikacji. Jest autorką publikacji dla rodziców oraz bestsellerowej serii książek dla dzieci „Na językach zwierząt”.

„Mamania. Pierwszy kontakt” to seria książek, które powinny znaleźć się na półce każdego rodzica. Do stworzenia serii zaproszono osoby, które w prosty i jasny sposób przekazują wiedzę na najróżniejsze tematy: od jedzenia po wychowanie. To książki zwięzłe, praktyczne, przedstawiające w wyczerpujący sposób najważniejsze zagadnienia.

W tej książce, dotyczącej rozwoju mowy, znajdziemy mnóstwo praktycznych wskazówek dotyczących nie tylko tego, na co pozostać czujnym, ale też pomysły na zabawy wspierające rozwój, a przy okazji budowanie więzi. Napisana jest przystępnym językiem. Zawiera odpowiedzi na wiele pytań. 

W rozwoju mowy pomaga też... muzyka. Świetne są zabawki, które zapoznają malucha z klasyką. Taka jest seria zabawek prezentująca klasyków w pluszowej formie. Zerknijcie na przykład na zabawkę Beethoven - Miś Ludwig - muzyczna zabawka dla dzieci od marki Mali Wirtuozi.

[product id="28351"]

Miś Ludwig to pluszowa legenda. W jego repertuarze znajdują się m.in. takie hity jak Dla Elizy, V Symfoniai Oda do Radości,łącznie 8 muzycznych arcydzieł. Melodie te można łatwo przełączać a ich głośność kontrolować. Miś swoją bujną fryzurą i czerwonym szalem przypomina wizualnie samego Ludwiga van Beethovena. Nadrukowana na jego wewnętrznej kieszonce biografia rozbudzi wyobraźnię dziecka przybliżając mu historię życia sławnego kompozytora. Miś wykonany jest z wysokiej jakości, mięciutkich materiałów bardzo przyjemnych w dotyku. Spełnia wszelkie wymogi bezpieczeństwa do użytkowania przez dzieci już od pierwszych dni życia. Mamy tu 40 minut muzyki. 

Fajne są też puzzle progresywne - Opowiadaj historie - poziom 5 od mierEdu.

[product id="31541"]

Ten zestaw puzzli progresywnych został stworzony do wspaniałej zabawy. Wewnątrz pudełka kryją się aż 3 układanki - każda o innym poziomie trudności, dzięki czemu puzzle mogą rosnąć razem z dzieckiem. Urocze ilustracje i interesujące szczegóły zachęcają dzieci do aktywnej obserwacji i snucia opowiadań o przygodach w prehistorycznym świecie lub o wyprawie w kosmos. Każda układanka zapakowana jest w osobne pudełko. Opakowanie jest przyjazne dla środowiska i zaprojektowane w sposób, który ułatwi jego przechowywanie. Ten zestaw to doskonała propozycja dla rozwoju dziecięcej kreatywności, logicznego myślenia oraz motoryki małej. Zabawka została stworzona z myślą o Teorii Inteligencji Wielorakich prof. Howarda Gardnera. Kształtuje i rozwija inteligencję językową.
Wiek rekomendowany: 4+. 

W rozwoju mowy mogą też pomóc artykuły od Albi. Fajny jest zestaw Mój pierwszy elementarz 3+.

[product id="23912"]

Zestaw Czytaj z Albikiem przeznaczony jest zarówno dla przedszkolaków, jak i dla starszych dzieci, ale niewątpliwie zainteresuje również dorosłych. Wszystko zależy od wyboru książki. Specjalna technologia pozwala korzystać z książek nawet dzieciom w wieku przedszkolnym, które nie potrafią jeszcze czytać. Dzięki niej mogą same „przeczytać“ bajkę lub w formie zabawy nauczyć się wielu ciekawych informacji. Wszystkie te umiejętności mogą następnie ćwiczyć podczas zabawnych gier edukacyjnych zawartych w książkach. "Mój pierwszy elementarz" pozwoli dzieciom w łatwy sposób nabyć podstawową wiedzę o otaczającym świecie, liczbach, kolorach i literach. Książkę urozmaicają zabawne odgłosy, dialogi i piosenki. Dzięki prostym quizom dzieci utrwalą zdobytą wiedzę, a także będą się doskonale bawić i chętnie wracać do nauki! Książka zawiera ponad 1000 dźwięków i tekstów. Zawartość opakowania:

• Elektroniczne pióro
• Książka Mój pierwszy elementarz
• Ładowarka
• Kabel USB
• Przewodnik
• 10 sztuk naklejek do odtwarzania MP3
• 10 sztuk naklejek regulacji głośności.

Fajna jest też Mini książka "Piosenki dla dzieci". 

[product id="26237"]

Każdy może śpiewać i grać z Albikiem! Dzięki tej książce będzie to jeszcze łatwiejsze. Najmłodsi usłyszą z niej dwanaście popularnych piosenek, między innymi Stary niedźwiedź mocno śpi, Jadą, jadą misie i Panie Janie w wersji wokalnej i instrumentalnej.  Dodatkowo poznają nuty i usłyszą zabawne historyjki. Muzyczną przygodę urozmaicą quizy na każdej stronie. Książeczka zawiera prawie 450 dźwięków i tekstów.

Pomocne są też gryzaki, które mogą wpłynąć na odpowiednie ułożenie aparatu mowy. Przydatne w rozwoju mowy będą też gry, które rozwijają wyobraźnię i pobudzają kreatywność. 

I to tyle na dzisiaj. Mówcie, czytajcie i odpoczywajcie. I do poczytania! 

Autorem tekstu jest:

Urszula Kowalewska

Dziennikarka, blogerka, mama dwóch chłopców. Zakochana w kocykach, otulaczach i kreatywnych zabawkach. Lubi testować produkty, a później dzielić się wiedzą z czytelnikami bloga.