Depresja poporodowa - objawy, przyczyny, pomoc

Depresja poporodowa - objawy

Dziś temat który nie jest łatwy. Nie znajdziecie tutaj poleceń kolorowych ciuszków czy ładnych przytulanek. Temat który nawet przy najmniejszym podejrzeniu powinien być konsultowany z lekarzem. Lepiej na zapas, lepiej żeby się okazało, że to zwykły spadek nastroju. Bo to naprawdę nie są przelewki. To choroba. Podstępna, bo dopadająca nas gdy jesteśmy najsłabsi, pełni uczuć, które nie do końca może rozumiemy. Dochodzi do tego bolące ciało, nieprzespane noce, nabrzmiałe piersi. Owszem, miłość do dziecka dużo wynagradza. Matka może dużo znieść. Ale czasem miłość nie wystarczy. Czasem potrzebna jest pomoc lekarska, może terapia, a może leki. Wszystko by wspomóc duszę i głowę w tym, by znów mogły dobrze działać.

Depresja poporodowa. Pewnie każdy z Was choć raz słyszał ten termin. Kto wie. Może nawet niektórzy z Was na ten rodzaj depresji chorowali. A czym w ogóle ona jest? To - jak podaje Wikipedia - zaburzenie nastroju, które może rozwinąć się u rodzica po narodzinach dziecka. Niegdyś uważano, że chorują na nią wyłącznie kobiety. Teraz już wiadomo, że dotyka ona również mężczyzn. Szacuje się, że na depresję poporodową choruje 13–20% matek oraz ok. 10% ojców.

A co powinno nas zaniepokoić? Ogółem wszelkie odchylenia od normy i tego, jak czujemy się na co dzień. Jak czuliśmy się przed ciążą. Idąc za Wikipedią, do najczęstszych objawów należą m.in.: 

• Chwiejność emocjonalna,
• Smutek,
• Rozdrażnienie,
• Poczucie winy,
• Brak energii lub pobudzenie,
• Myśli samobójcze,
• Wycofanie społeczne,
• Trudność w opiekowaniu się dzieckiem i sprostaniu obowiązkom,
• Zaniedbywanie wyglądu i higieny,
• Zmniejszony apetyt (rzadziej zwiększony),
• Zmniejszone libido, 
• Napady paniki,
• Obsesyjne myśli.

Czasami okazuje się, że mamy do czynienia nie z depresją, a z tzw. baby blues? Jak podaje Wikipedia - jest to powszechna nazwa przygnębienia poporodowego. Jest dość powszechne, występuje bowiem u ok. 50 – 80% kobiet po porodzie. Ze względu na tak częste występowanie baby blues uznaje się za naturalne, fizjologiczne zjawisko, wynikające prawdopodobnie z nagłych zmian hormonalnych, zmęczenia, niedoboru snu i stresu związanego z nową sytuacją. A jakie objawy tu się pojawiają? Najczęściej są to:

• zmęczenie
• wahania nastrojów, szczególnie płaczliwość
• poirytowanie,
• trudności ze spaniem.

Mogą one trwać około 2 tygodni po porodzie. Jeśli po tym czasie nadal są obecne, lub dochodzą do nich inne - trzeba udać się po poradę do lekarza.  

Edynburska skala depresji poporodowej

Edynburska Skala Depresji Poporodowej, w skrócie ESDP jest to jeden z najpowszechniejszych testów przesiewowych stosowanych przy diagnozie depresji poporodowej. To specjalny kwestionariusz zawierający 10 pytań. Jeśli uzyskamy 13 lub więcej punktów, powinniśmy udać się do lekarza w celu potwierdzenia lub wykluczenia diagnozy. Jak podaje Wikipedia - Amerykańska Akademia Pediatryczna zaleca wykonywanie matkom testu przesiewowego ESDP w 1-miesiącu, 2-miesiącu oraz 4-miesiącu po porodzie. Można go znaleźć w internecie.

A skąd owa depresja się bierze? Tego tak naprawdę do końca nie wiadomo. Istnieją jednak dowody mówiące, że pewne czynniki zwiększają szansę zachorowania. Dzielimy je na biologiczne i psychospołeczne. Wśród biologicznych czynników znajdują się m.in.: predyspozycje genetyczne, czy poród z komplikacjami.  Natomiast jeśli chodzi o te psychospołeczne, to mamy tu m.in.: trudności w karmieniu piersią, trudności finansowe, niska samoocena czy stres. 

Ile trwa depresja poporodowa

Jak długo trwa poporodowa depresja? To też jest wbrew pozorom złożona kwestia. Jak zapewniają mądrzy ludzie, którzy badają ten temat - depresja poporodowa pojawia się zazwyczaj od 4 do 8 tygodni po porodzie. Niektórzy twierdzą również, że może to być do 3 miesięcy po porodzie lub w ciągu roku od niego. A ile trwa? Mówi się, że depresja poporodowa trwa około 6 miesięcy. Warto jednak pamiętać, że ona sama nie minie. Leczenie jest konieczne. Zazwyczaj zarówno te farmakologiczne, jak i psychoterapeutyczne. A co jeśli leczyć jej nie będziemy? Mogą pojawić się dodatkowe powikłania. Wśród nich możemy wyróżnić m.in. nawracanie zaburzeń nastroju przy okazji kolejnych ciąż. 

Depresji nie należy się wstydzić. To po prostu choroba. Zapaść na nią może każdy rodzic. I nie ma w tym jego winy. O tym warto pamiętać. I mieć świadomość tego, że potrzebujemy pomocy. 

Pomoc w depresji poporodowej

Leczenie depresji poporodowej powinno być dostosowane do ciężkości zaburzenia. W przypadku łagodnej i umiarkowanej depresji leczeniem pierwszego wyboru jest wsparcie psychologiczne. Z kolei w przypadku ciężkich symptomów najlepsze efekty obserwuje się przy połączeniu wsparcia psychologicznego oraz leków.

Oprócz pomocy ze strony specjalisty ogromnie ważne jest też wsparcie ze strony najbliższych. I nie musi być to nie wiadomo co. Wystarczy być przy chorej osobie, wspierać ją i starać się z nią dużo rozmawiać. Uważając przy tym, by nie oceniać, nie osądzać i nie wypierać emocji, które odczuwa. Bo ma do nich prawo, nawet jeśli komuś z boku mogą wydać się błahe. Nie należy ich bagatelizować. Bardzo ważne jest też by nie krytykować! Nie mamy do tego prawa. A krytyką możemy jedynie zaszkodzić choremu. Rady typu "weź się w garść" zostawmy dla siebie. 

A do jakiego lekarza się udać? Zaczynamy od wizyty u lekarza rodzinnego, pierwszego kontaktu, który pokieruje nas dalej - do psychologa czy psychoterapeuty. 

Selflove - czyli jak ukochać siebie 

Samoakceptacja i samomiłość są bardzo ważne. Dbanie o siebie to podstawa. Bo jeśli same nie będziemy w dobrym zdrowiu - fizycznym i psychicznym - nie będziemy mogły zająć się odpowiednio małym człowiekiem, który jest przecież całkowicie od nas zależny.

Pomóc nam mogą medytacje. Przyda się do nich analogowy odtwarzacz do relaksacji od Morphee.

[product id="24935"]

Wyjątkowy, analogowy odtwarzacz Morphée pomaga w medytacji, relaksie i wyciszeniu, a także jest niezastąpiony w walce z bezsennością. Sprzyja koncentracji i skupieniu. Jak to działa? Wybierzcie sesję spośród 210 możliwych kombinacji. Pierwszym pokrętłem wybierzcie temat sesji - Morphée zawiera 8 technik relaksacji i snu. Drugim pokrętłem wybierzcie swoją sesję. Każdy temat zawiera 8 różnych sesji. Na końcu wybierzcie czas trwania sesji. Każda sesja dostępna jest w 2 formatach: 8 lub 20 minut. Nagrania są dostępne w 4 wersjach językowych (angielski, niemiecki, francuski i holenderski) oraz dwóch opcjach lektora - do wyboru jest głos kobiety lub mężczyzny. Odtwarzacz nie wydziela negatywnych fal, nie łączy się z innymi urządzeniami i nie posiada żadnych wyświetlaczy ani elektronicznych udziwnień - wszystko po to aby nie zaburzać efektu wyciszenia i uwolnienia umysłu. Odtwarzacz ładowany jest na USB - bateria wytrzymuje do 10 dni.

Tak jak wspomniałam wyżej, jednym z powodów do rozwinięcia się depresji poporodowej mogą być problemy z karmieniem piersią. Dlatego ważne są konsultacje z CDL - certyfikowanym doradcą laktacyjnym czy położną. A na bolące piersi mogą pomóc kompresy żelowe 3w1 od Lansinoh.

[product id="18896"]

Kompresy żelowe zaprojektowane przez specjalistów, z wykorzystaniem wiedzy medycznej na temat leczenia siniaków, obrzęków i stanów zapalnych. Zapewniają ulgę w przypadku dolegliwości występujących podczas karmienia piersią. Kompresy łączą uzdrawiającą moc zimnej oraz ciepłej terapii – wszystko w jednym wygodnym opakowaniu. Użyte ciepłe: pomagają łagodzić podrażnienia, pomagają w udrażnianiu przewodów mlekowych i ułatwiają wypływ pokarmu. Użyte zimne: łagodzą ból i przynoszą ulgę zmniejszając obrzęk. Mogą być stosowane wraz z laktatorem inicjując wypływ pokarmu i redukując czas odciągania. Wyjątkowa struktura pozostawia kompresy elastycznymi nawet po zamrożeniu. Są wielokrotnego użytku, trwałe i wytrzymałe. Rekomendowane przez położne i doradców laktacyjnych. Nie mają lateksu, BPA i BPS. Zestaw zawiera dwa żelowe kompresy wraz z pokrowcami.

Dajmy też sobie chwilę relaksu. Nie bójmy się przekazywać obowiązków. Jesteśmy bardzo ważni w życiu dziecka, ale musimy być też ważni dla siebie samych. Bo od tego wszystko się zaczyna. 

Ciąża i poród - jak się do nich przygotować 

Rozmawiać, pytać, drążyć. Ale też czytać. Książki jak zwykle są ogromnym wsparciem. Na początek "Lekko w ciąży" od Wydawnictwa 4eM.

[product id="24545, 11796, 15525"]

To kolejna książka autorki bestsellerów - położnej Izabeli Dembińskiej. Po poradnikach "Rodzić można łatwiej" i "Pierwsze chwile z noworodkiem", czas na kolejny bestseller autorstwa Izy Dembińskiej. "Lekko w ciąży" to coś, czego brakowało na polskim rynku. To poradnik dla każdej kobiety, która właśnie zobaczyła dwie kreski na teście ciążowym i nie wie co ją czeka. To książka o emocjach, zmianach i o przygotowaniu do narodzin - nie tylko dziecka, ale i kobiety jako matki.

W poradniku nie brakuje informacji o rozwoju dziecka w życiu wewnątrz łonowym i tego, jak, i dlaczego należy nawiązać z nim dialog prenatalny. Położna pokaże także zestawy ćwiczeń i pozycji, które pomogą dziecku jak najlepiej ułożyć się w miednicy do czasu porodu. Autorka zaprosiła do napisania tego poradnika innych specjalistów, osteopatkę ginekologiczną, fizjoterapeutkę uroginekologiczną oraz dietetyczki. Na koniec niespodzianka - mini terminarz ciąży.

Ciekawa jest też pozycja "Mamy dla Mamy. Tom I. Ciąża" od Wydawnictwa Mamy dla Mamy. 

[product id="16124, 26673"]

Ponad 380 stron, 89 rozdziałów na temat okresu przygotowania na pojawienie się dziecka. Każdy z nich ma swoją autorkę, ale jest efektem dyskusji kilkuset mam... Ta książka to efekt projektu, którego realizacji podjęło się ponad 1000 kobiet – mam i ekspertek w swoich dziedzinach. Są wśród nich m.in. lekarki, psycholożki, farmaceutki, położne, doule, doradczynie laktacyjne, dietetyczki, pedagożki, fizjoterapeutki czy prawniczki, które postanowiły podzielić się swoją wiedzą dotyczącą dziecka, mamy i rodziny. Przez rok prowadziły żywe i emocjonujące dyskusje, pragnąc wspólnie wypracować dla Was wartościową książkę. Działy w książce:

• Dziecko: Zdrowie i Rozwój
• Mama: Zdrowie, Psychologia i Relacje
• Poród
• Połóg

Zerknijcie też na książkę "Poród naturalny" z Serii Rodzicielskiej od Wydawnictwa Natuli. 

[product id="19141"]

"Poród naturalny" to książka Katarzyny Oleś, która pozwala zrozumieć to, jak rodzi się dziecko i co dzieje się z ciałem kobiety w trakcie porodu. Umożliwia świadome przygotowanie siebie, partnera oraz środowiska, w którym będziecie rodzić. Dlaczego ta książka jest ważna? Ponieważ buduje zaufanie do siebie i swojego ciała oraz naturalnego procesu narodzin. Autorka wyjaśnia:

• jak przebiegają kolejne etapy porodu (sterowane naturalnymi mechanizmami fizjologicznymi matki i dziecka),
• jak realnie wpływać na przebieg porodu,
• kiedy i kogo prosić o wsparcie,
• dlaczego świadome przygotowanie do porodu jest ważne.

Dlaczego ta książka jest pomocna? Ponieważ wzmacnia w przekonaniu, że mamy wpływ na to, jak przyjdzie na świat nasze dziecko! Że w zmedykalizowanym świecie współczesnego porodu jest miejsce dla narodzin zgodnych z potrzebami matki, w szacunku dla niej i rodzącego się dziecka.

W tej samej serii znajdziecie też książkę "Cesarskie cięcie i poród po cięciu cesarskim". 

[product id="24104"]

Z tą książką przygotujecie się do porodu przez cesarskie cięcie. Krok po kroku, praktycznie, prosto z życia i doświadczenia. Dzień pojawienia się dziecka jest jednym z najważniejszych wydarzeń w życiu kobiety - niezależnie czy rodzi naturalnie, przez cesarskie cięcie, czy staje się mamą adopcyjną. To książka zanurzona w życiu i praktyce. Książka - przewodnik, który odczarowuje, przybliża i łagodzi poród drogą cesarskiego cięcia oraz VBAC. Przeczytajcie i przygotujcie swoje ciało oraz umysł do tego pięknego wydarzenia. Autorki - dwie doświadczone położne - wiedzą, o co najczęściej pytają rodzące kobiety, wiedzą czego potrzebują, wiedzą jak obniżyć poziom ich lęku, zwiększyć pewność siebie oraz pomóc stworzyć bezpieczne i komfortowe warunki przyjęcia nowego życia. Książka gromadzi i porządkuje wieloletnie doświadczenie autorek w pracy z rodzącymi, mówi m.in.:

• dlaczego i kiedy wykonuje się cesarskie cięcie,
• co przygotować do zabiegu i porodu,
• jak przygotować samą siebie,
• jak rozmawiać z personelem medycznym i jakiego wsparcia oczekiwać,
• jak krok po kroku przebiega poród przez CC,
• co dzieje się z ciałem po porodzie,
• jak radzić sobie z emocjami,
• jak CC wpływa na dziecko i matkę,
• jak karmić dziecko po CC,
• na czym polega VBAC, czyli poród naturalny po cesarskim cięciu.

W Polsce ponad 150 tysięcy kobiet rocznie rodzi przez planowe lub ratunkowe cięcie cesarskie. To dla nich stworzona jest ta książka - jej celem jest wsparcie i pomoc rodzącym. Osadzona w wiedzy i praktyce medycznej, jednak napisana prostym, zrozumiałym i uporządkowanym językiem. Autorkami "Cesarskiego cięcia" są dwie położne z wieloletnim doświadczeniem w pracy z ciężarnymi – Magdalena Hul oraz Katarzyna Osadnik. Członkinie Stowarzyszenia “Dobrze Urodzeni”, które od lat działa na rzecz szerzenia wiedzy z zakresu porodu i karmienia piersią.

Depresja poporodowa u mężczyzn

W przypadku ojców najbardziej narażeni są ci, których partnerki chorują na PPD. Szacuje się, że w takiej sytuacji 24 – 50% z nich również rozwinie symptomy depresyjne. 

Nie zapominajmy też o ojcach. Oni często mogą poczuć się odsunięci na boczny tor. Wszyscy zachwycają się dzieckiem, coraz częściej też otaczają opieką młodą mamę. A tata? No jest. I tyle. Nie za bardzo ktoś się zastanawia nad jego stanem psychicznym. A tymczasem młody tata też może się bać. Może zastanawiać się, czy sprosta nowym wyzwaniom. Dochodzi do tego zmęczenie i - przynajmniej początkowo - swoiste odepchnięcie przez partnerkę, któa często w pierwszych tygodniach życia malucha to jemu poświęca całą uwagę i daje ogrom miłości. Co ciekawe, na depresję poporodową, niezależnie od kultury, choruje około 10 procent mężczyzn. Ryzyko pojawienia się depresji poporodowej u mężczyzny wzrasta między 3 a 6 miesiącem po narodzinach dziecka. Jest to wciąż temat tabu. Przyjęło się, że faceci o uczuciach nie rozmawiają. Niestety nie sprzyja to temu, żeby problem depresji rozwiązywać. Przeciwnie - jest wciąż marginalizowany. Warto to zmienić. Dowiedziono, że jednym z największych czynników ryzyka depresji u młodych ojców jest depresja poporodowa partnerki. Jak pomóc? Namówić mężczyznę do odwiedzenia lekarza. Pytać o oczekiwania i o to, co pomoże mu poczuć się lepiej.
Wśród objawów choroby może pojawić się m.in.: kłopoty ze snem i koncentracją, drażliwość a nawet ataki agresji. Do tego izolacja od najbliższych i innych ludzi, a nawet unikanie kontaktu z maluchem, uciekanie w pracę czy inne zainteresowania.
Jeśli potrzebujecie pomocy a nie wiecie do kogo się udać, albo wstydzicie się poprosić, warto zadzwonić na całodobową linię wsparcia dla osób w stanie kryzysu psychicznego pod numer 800 70 2222. Dyżurują tam psycholodzy Fundacji ITAKA, którzy odpowiednio nas dalej pokierują. Więcej informacji znajdziemy też na stronie centrumwsparcia.pl
Do poczytania następnym razem i uważajcie na siebie. W końcu zdrowie - również to psychiczne - jest bardzo ważne.

Autorem tekstu jest:

Urszula Kowalewska

Dziennikarka, blogerka, mama dwóch chłopców. Zakochana w kocykach, otulaczach i kreatywnych zabawkach. Lubi testować produkty, a później dzielić się wiedzą z czytelnikami bloga.